Zamartwica urodzeniowa: Co to jest? Jakie ma stopnie i jakie niesie ze sobą skutki?

Zamartwica urodzeniowa: co to jest i jak do niej dochodzi?

Zamartwica urodzeniowa inaczej nazywana asfiksją okołoporodową jest to ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa u nienarodzonego dziecka lub w niektórych sytuacjach u noworodka. Jeżeli trwała krótko, jest szansa, że nie będzie miała szkodliwych skutków na zdrowie dziecka, jeżeli jednak trwała zbyt długo, w wyniku czego doszło do długotrwałego niedotlenienia płodu, konsekwencje mogą być tragiczne. Do zamartwicy płodu dochodzi, wtedy kiedy z jakiegoś powodu zaburzona została wymiana tlenu między krążeniem dziecka a krążeniem matki, w konsekwencji czego zaburzone zostaje również krążenie w łożysku oraz w pępowinie. Problem z dotlenieniem łożyska czy pępowiny może prowadzić do przedwczesnego odklejania łożyska oraz zapętlenia i zaciskania pępowiny, co jest bezpośrednim zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia dziecka.

Przyczyny zamartwicy okołoporodowej

Do zamartwicy okołoporodowej może dojść w szczególności podczas porodu przedwczesnego. Ponad 90% wcześniaków, urodzonych przed 25 tygodniu ciąży ma problemy z oddychaniem ze względu na niedojrzałość układu oddechowego, to jedna z głównych przyczyn wystąpienia zamartwicy u noworodków urodzonych przedwcześnie. Poza porodem przedwczesnym istnieją inne czynniki ryzyka związane ze zdrowiem ciężarnej, zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia asfiksji okołoporodowej.

Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo wystąpienia zamartwicy u noworodka

Zaliczamy do nich:

• cukrzycę ciążową
• niewydolność oddechową
• niewydolność krążenia
• nadciśnienie tętnicze
• hipotermie
• niedokrwistość
• rzucawka i stan przedrzucawkowy
• palenie papierosów
• duża liczba przebytych ciąż
• podeszły wiek matki

Przyczyny wystąpienia zamartwicy mogą również leżeć po stronie nienarodzonego dziecka, zaliczamy do nich:

• wady łożyska
• wady pępowiny
• wady rozwojowe
• owinięcie pępowiny wokół szyi dziecka
• nieprawidłowe ułożenie dziecka w macicy

W niektórych przypadkach zdarza się, że do zamartwicy dochodzi w wyniku niepoprawnie poprowadzonej akcji porodowej lub braku współpracy rodzącej z personelem medycznym. Kiedy akcja porodowa zbytnio się przedłuża lub występują nieprawidłowe skurcze macicy, może dojść do problemów z przepływem tlenu do dziecka, a co za tym idzie zamartwicy płodu. Kiedy mamy do czynienia z zamartwicą urodzeniową, możemy podejrzewać, że doszło do niej w wyniku przenoszenia ciąży, przedwczesnego odklejenia łożyska, lub przedwczesnego odpłynięcia wód płodowych

Zamartwica okołoporodowa: objawy

Jeszcze na etapie życia płodowego lub we wczesnej fazie porodu można zaobserwować pewne symptomy problemów z dotlenieniem płodu. Dziecko może gwałtownie próbować łapać powietrze, co z kolei może doprowadzić do zachłyśnięcia się wodami płodowymi. KTG wskazuje wówczas zaburzenia pracy serca dziecka, natomiast podczas usg można zaobserwować niepoprawny kolor wód płodowych. U noworodka objawem zamartwicy jest brak oddechu lub oddech niemiarowy, a także bladość lub sinica skóry.

Zamartwica wewnątrzmaciczna: skutki, następstwa, konsekwencje

Wystąpienie zamartwicy okołoporodowej jest najczęstszą przyczyną uszkodzenia mózgu dziecka, a co za tym ciężkich uszkodzeń neurologicznych, które rzutują na całe przyszłe życie dziecka. Niestety często długotrwała zamartwica jest przyczyną śmierci dziecka. Jeżeli jednak w porę udało się przywrócić poprawne krążenie i oddech dziecka, jest szansa, że powróci ono do zdrowia.

Jeżeli nowonarodzone dziecko ma objawy zamartwicy, najważniejsza jest szybka i profesjonalna interwencja medyczna. W pierwszej kolejności udrażniane są drogi oddechowe noworodka za pomocą gruszki lub specjalnego cewnika. Następnie dziecko powinno być ułożone w pozycji, w której głowa leży niżej niż reszta ciała. Kiedy noworodek odzyska samodzielny oddech, należy zadbać o jego ogrzanie, a także podanie tlenu. W przypadku gdy oddech dziecka nie powraca, konieczne jest wykonanie masażu serca. Kolejnym krokiem w postępowaniu przy wystąpieniu zamartwicy jest szereg badań takich jak:

• USG serca
• badania neurologiczne
• USG przezciemiączkowe
• badanie słuchu i inne

Następstwem zamartwicy okołoporodowej są różnego rodzaju dolegliwości ze strony układu neurologicznego i nie tylko. Do stanów chorobowych, które mogą być wywołane przez zamartwicę, zaliczamy:

• porażenie mózgowe
• opóźnienie umysłowe
• zaburzenia ruchowe
• nadpobudliwość psychoruchową
• padaczkę
• niedowłady kurczowe
• trudności w nauce

Dzieci, u których wystąpiła zamartwica urodzeniowa, a także pojawiły się symptomy świadczące o zaburzeniach neurologicznych czy psychoruchowych powinny być pod stałą opieką neurologa, psychologa oraz rehabilitanta. Stała terapia wdrożona na wczesnym etapie życia może pomóc w eliminacji wielu schorzeń i zaburzeń.